Postępowanie o dział spadku a odnaleziony testament

Małgorzata Woźniak01 kwietnia 20204 komentarze

Otrzymałam maila z zapytaniem:

„Co w sytuacji kiedy sprawa o dział spadku jest już mocno zaawansowana, a do sprawy zgłosiła się osoba trzecia, która powołuje się na odnaleziony testament?”

Dopytałam o stan faktyczny. Okazało się, że w 2015 roku zmarł mąż Klientki. Spadek po nim na mocy ustawy odziedziczyła żona i jedyny syn. Skierowali do sądu sprawę o dział spadku. W toku postępowania okazało się, że mąż cały spadek przekazał swojemu siostrzeńcowi, sporządzając testament.

Co w tym przypadku może zadecydować sąd orzekający o dziale spadku?

Sąd najprawdopodobniej na skutek tylko i wyłącznie zgłoszenia się osoby powołującej się na testament nie zrobi nic. Jednakże, kiedy osoba ta poinformuje, iż wystąpiła o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku i wskaże sygnaturę sprawy, sąd zawiesi postępowanie o dział spadku.

Zawieszenie postępowania

Jak wskazuje art. 177 § 1 pkt 1 kpc, sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego.

Po uprawomocnieniu się postanowienia zmieniającego postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, stosownie do art. 180 § 1 pkt. 4 kpc sąd postanowi podjąć postępowanie o dział spadku z urzędu (ze względu na ustanie przyczyny zawieszenia). Oczywiście postępowanie o dział spadku będzie się toczyć z udziałem nowego spadkobiercy.

Jak wygląda postępowanie o zmianę bądź uchylenie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku?

Zgodnie z art. 646 § 1 kpc jeśli jesteś w posiadaniu testamentu, masz obowiązek go złożyć w sądzie spadku.

Zatem jeśli odnalazłeś testament, powinieneś wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, bądź z wnioskiem o uchylenie lub zmianę postanowienia spadku.

Jak wskazuje art. 679 § 1 kpc, dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany (art. 679 § 2 kpc).

Jeżeli wykażesz, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd zmieni pierwotne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i orzeknie zgodnie z nowym żądaniem (art. 679 § 3 kpc).

Wracając do sprawy Klientki. Jeżeli sąd uzna, że siostrzeniec jej męża faktycznie nie był w stanie wcześniej złożyć testamentu w sądzie, a testament jest testamentem ważnym, to wówczas sąd stwierdzi, iż spadek nabył w całości siostrzeniec.

Kwestia zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku ma istotne znaczenie dla toczącego się postępowania. o dział spadku. Postępowanie może okazać się zbędne jeżeli spadek dziedziczy jeden tylko spadkobierca.

Klientce i jej synowi będzie przysługiwał od powołanego do spadku spadkobiercy testamentowego zachowek.

W kwestii zachowków zapraszam do lektury bloga mecenas Katarzyny Pluty http://zachowekbeztajemnic.pl/

Dziedziczenie i dział spadku a podpisana intercyza

Małgorzata Woźniak01 września 2019Komentarze (1)

Często Klienci mnie pytają, czy intercyza ma wpływ na dziedziczenie, czy też dział spadku.

Należy przeanalizować dwie kwestie – jaki wpływ ma intercyza na dziedziczenie oraz jak ma się do działu spadku.

Czy możesz dziedziczyć po małżonku pomimo podpisanej intercyzy?

Tak. Intercyza nie ma żadnego wpływu na krąg osób powołanych do spadku. Jako małżonek należysz do kręgu spadkobierców ustawowych. Intercyza to nie zrzeczenie się dziedziczenia i nie ma nic też nic wspólnego z odrzuceniem spadku.

Intercyza a dział spadku

Podpisana przez Ciebie intercyza zmienia ustrój majątkowy i wpłynie w ostatecznym rozrachunku na to co otrzymasz w dziale spadku. Jeśli w Twoim małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa, co do zasady, wszystko co w małżeństwie nabyliście wchodzi do Waszego majątku wspólnego. Prawo do tego majątku wspólnego posiadasz  na równych zasadach ze współmałżonkiem. W przypadku śmierci współmałżonka, do spadku po nim wchodzi tylko połowa tego majątku wspólnego oraz cały majątek osobisty zmarłego. Druga połowa majątku wspólnego nabyta zostanie przez Ciebie, z mocy prawa – jesteś bowiem właścicielem tej części majątku wspólnego.

Jeśli natomiast w małżeństwie obowiązuje rozdzielność majątkowa, nie powstaje już majątek wspólny. Każdy z Was posiada swój prywatny majątek i w przypadku śmierci tylko ten majątek podlega dziedziczeniu (wchodzi do spadku).

Ważne: wysokość udziału spadkowego w obu przypadkach będzie taka sama – dziedziczysz ułamek, który określa ustawa. Jednak, kiedy obowiązuje Cię wspólnota majątkowa otrzymasz więcej – bo część praw nabędziesz w wyniku dziedziczenia, a część z uwagi na swój własny udział w majątku wspólnym. W przypadku rozdzielności otrzymasz „jedynie” udział z majątku prywatnego współmałżonka.

Zrzeczenie się dziedziczenia

Małgorzata Woźniak25 sierpnia 2019Komentarze (0)

Na etapie postępowania o dział spadku, często spotykam się z pytaniem, Pani Mecenas czy mogę zrzec się spadku?

Co to jest zrzeczenie się dziedziczenia?

Potocznie przez zrzeczenie dziedziczenia rozumiesz odrzucenie spadku, pozbycie się spadku, brak chęci udziału w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Po prostu chcesz umyć ręce od tego spadku, nawet kiedy stanowią go same aktywa.

Czy możesz po śmierci spadkodawcy zrzec się spadku np. w postępowaniu o dział spadku?

Niestety nie. Zrzeczenie to umowa, którą zawierasz z przyszłym spadkodawcą. Umowę możesz zawrzeć tylko za życia spadkodawcy.

Forma umowy

Umowa o zrzeczenie możesz zawrzeć tylko i wyłączenie w formie aktu notarialnego.

Skutek umowy o zrzeczenie się dziedziczenia

Kiedy zawrzesz umowę, o której mówię, jesteś wyłączony od dziedziczenia po przyszłym spadkodawcy. W chwili otwarcia spadku nie będziesz w ogóle brany pod uwagę przy dziedziczeniu. Trzeba pamiętać, że instytucja ta dotyczy tylko dziedziczenia ustawowego. W przypadku gdy spadkodawca pozostawi testament, będziesz powołany do dziedziczenia na podstawie testamentu.

Poczytaj też: Podział w spadku pieniędzy z konta >>

Ważne: Umowa o zrzeczenie dziedziczenia wyłącza od dziedziczenia także Twoich zstępnych tj. dzieci, wnuki etc. Możesz oczywiście w umowie uregulować to odmiennie. To odróżnia umowę o zrzeczeniu od odrzucenia spadku.

Warto wiedzieć, że dopóki żyje spadkodawca, możecie cofnąć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia. Będziesz musiał podpisać kolejną umowę również w formie aktu notarialnego.

Zrzeczenie a zachowek

Zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia skutecznie pozbawia Cię prawa do zachowku. Problematyczne może być to, że na podpisanie umowy muszą wyrazić zgodę obie strony.

Czy można zrzec się prawa do zachowku? O tym przeczytasz na blogu Mecenas Katarzyny Pluty http://zachowekbeztajemnic.pl/czy-mozna-sie-zrzec-zachowku/

Odrzucenie spadku po terminie

Małgorzata Woźniak21 sierpnia 2019Komentarze (0)

Czy zdarzyło Ci się nie odrzucić spadku, bądź odrzucić po terminie? Jeśli tak, to ten artykuł „Odrzucenie spadku po terminie” jest dla Ciebie.

Trafił do mnie Klient, który miał następujący problem prawny.

Kilka lat temu zmarł jego brat. Brat nie pozostawił żadnego majątku, mieszkał w mieszkaniu komunalnym, utrzymywał się z prac dorywczych. Bracia mieli rzadki kontakt. Po latach od śmierci, mój Klient otrzymał wezwanie do sądu na sprawę spadkową. Do wezwania dołączony był wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, sporządzony przez Zarząd Domów Komunalnych.

Jak się okazało brat mojego Klienta, w chwili śmierci posiadał długi, z tytułu nieregulowania opłat za czynsz. Mój Klient stawił się w sądzie na rozprawie, poinformował, że nie chce nic po bracie, jednak sąd odebrał od niego zapewnienie spadkowe i wydał postanowienie. Postanowieniem sąd stwierdził, iż spadek po zmarłym w całości przypada na mojego Klienta. Odziedziczył po bracie same długi.

Wspomnę tylko jeszcze, że brat mojego Klienta zmarł przed 18.10.2015 r., czyli kiedy nie było dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza. Dlaczego tak się stał

Termin na odrzucenie spadku

Spadek możesz odrzucić w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o tytule swojego powołania do spadku, tj. kiedy dowiedziałeś się o śmierci spadkodawcy. Są także inne przypadku, od zaistnienia których zaczyna biec 6 miesięczny termin. Są to:

  • dzień kiedy dowiedziałeś się o uznaniu za niegodnego dziedziczenia spadkobiercy wyłączonego;
  • moment, kiedy dowiedziałeś się, że osoba będąca „bliższym” spadkobiercą odrzuciła spadek;
  • termin, w którym powziąłeś wiadomość, że jesteś powołany do spadku na podstawie testamentu.

Kiedy nie dochowasz powyższego terminu, odziedziczysz spadek z dobrodziejstwem inwentarza

Przed wejściem w życie nowelizacji kodeksu cywilnego wprowadzonej ustawą z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.539), tj. przed 18 października 2015 r. brak złożenia oświadczenia powodował proste przyjęcie spadku. Jednakże nowe, korzystniejsze przepisy stosuje się jedynie w przypadku spadków po osobach zmarłych po 18 października 2015 r. (czyli po dniu wejścia w życie nowelizacji).

O dziedziczeniu z dobrodziejstwem inwentarza możesz poczytać także tu.

Odrzucenie spadku po terminie – uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia woli

 W stosunku do spadkodawców zmarłych przed zmianą przepisów nadal obowiązuje reguła, zgodnie z którą milczenie oznacza przyjęcie spadku wprost. Skutkuje to pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe. Co trzeba zrobić aby naprawić swój błąd?

Należy złożyć w sądzie wniosek o uchyleniu się od oświadczenia o przyjęciu spadku.

Czeka Cię zatem kolejna sprawa sądowa. Sędzia wypyta szczegółowo o powody, dla których nie złożyłeś oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie. Sąd uwzględni Twój wniosek jeśli wykażesz, że pozostawałeś w błędzie co do składników majątkowych spadkodawcy. Np. nie wiedziałeś, że ma długi, bo nie utrzymywałeś z nim kontaktu, nie znałeś jego sytuacji finansowej. Musisz także wykazać, że dopełniłeś wszelkich starań celem ustalenia majątku spadkowego spadkobiercy, jak tylko dowiedziałeś się o jego śmierci tj. byłeś w banku, próbowałeś kontaktować się ze Wspólnotą Mieszkaniową, dostawcami mediów, przejrzałeś korespondencję zmarłego etc.

Termin na uchylenie się od oświadczenia o odrzuceniu spadku

 Bardzo ważne, abyś wniosek o uchylenie się od skutków prawnych złożył w terminie roku od dnia kiedy wykryłeś swój błąd, tj. dowiedziałeś się o długach spadkodawcy, po którym odziedziczyłeś spadek.

Co do spadków otwartych po 18.10.2015r. jest o tyle łatwiej, że dziedziczysz zawsze z dobrodziejstwem inwentarza. Jest to dużym ułatwieniem, w szczególności kiedy spadkodawca nie posiadał żadnego majątku, lecz tylko długi. Wówczas nie dziedziczysz długów. Jednakże dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza, nie zawsze jest dobre. Pamiętaj, że spłacać długi będziesz nie tylko z majątku spadkowego, ale także i ze swojego majątku, oczywiście tylko do wysokości aktywów. Czasem bywa tak, że majątek spadkodawcy oszacowany ma dużą wartość, lecz jest niesprzedawalny. Masz majątek i go nie masz, a długi spłacić i tak trzeba.

Podział w spadku pieniędzy z konta

Małgorzata Woźniak11 marca 20192 komentarze

Odziedziczyłeś spadek i wiesz, że zmarły miał oszczędności, ale nie wiesz na ilu kontach i w ilu bankach. Jeszcze kilka lat temu, spadkobiercy na chybił trafił chodzili po bankach w poszukiwaniu pieniędzy. Jeśli zmarły był sędziwego wieku, z dużym prawdopodobieństwem środki lokował w jednym z banków PKO, bądź w banku zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania. Ale nie zawsze tak musiało być. Poszukiwanie środków było karkołomne i długotrwałe.

Centralna Informacja o Rachunkach Uśpionych

Od 1 lipca 2016 r. poszukując rachunki bliskich możesz skorzystać z Centralnej informacji o rachunkach uśpionych uruchomionej przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Wystarczy, że złożysz w dowolnie wybranym banku wniosek o udostępnienie informacji razem z dokumentami poświadczającymi Twój tytuł prawny do pieniędzy po zmarłym tj.  prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, bądź notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.

Wtedy bank przesyła zapytanie do Centralnej informacji o rachunkach, która z kolei kieruje je do wszystkich banków i SKOK-ów. Te muszą odpowiedzieć w trzy dni robocze. Odpowiedź (raport) wpłynie do banku, w którym składałeś wniosek o udzielenie informacji.

Raport z Centralnej Informacji o Rachunkach

W raporcie będzie wskazany podmiot prowadzący rachunek, jego numer, potwierdzenie, czy konto jest aktywne, a także informacja, czy jest to rachunek wspólny. Z raportu dowiesz się o rachunkach bankowych rozwiązanych lub wygasłych.

Ważne: Szczegółowe dane np. o saldzie rachunku uzyskasz tylko i wyłącznie w placówkach banku lub SKOK-u, w których rachunek jest prowadzony.

Za raport z Centralnej informacji o rachunkach będziesz musiał zapłacić. Opłata za wydanie informacji zbiorczej wynosi od kilku do kilkudziesięciu złotych, w zależności od banku.

Niestety, raport nie uwzględnia informacji o np. jednostkach funduszy inwestycyjnych, rachunkach maklerskich, polisach ubezpieczeniowych czy inwestycyjnych. Tych instrumentów musisz poszukiwać „na piechotę”, zwracając się do każdej instytucji z osobna.  poszukiwanie innych produktów bankowych odbywa się na dotychczasowych zasadach.

Informacja o kredytach spadkodawcy

Natomiast informacji o kredycie lub kredytach zmarłego musisz szukać w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), które taką informację może przekazać wyłącznie na wniosek sądu prowadzącego postępowanie spadkowe.

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →