Zaliczenie darowizny na poczet schedy spadkowej – kiedy?

Postanowiłam napisać ten post, bowiem udzielając porad prawnych w mojej kancelarii, często spotykam się z błędną interpretacją postanowienia spadkodawcy dotyczącego wyłączenia darowizny z zaliczenia jej na schedę spadkową.

Nie później jak wczoraj, Klient okazał mi akt notarialny darowizny, w którym był zapis: „Spadkodawca oświadcza, że niniejsza darowizna jest zwolniona z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową”.

Nic nie było by w tym dziwnego, gdyby nie motyw, którym miał się kierować spadkodawca, a mianowicie spadkodawca chciał pozbawić zstępnych zachowku. Notariusz zaproponował zapis o niezaliczaniu darowizny na schedę spadkową i to miało załatwić sprawę zachowku. Czy załatwi?

Nie

Tak sformułowany zapis nie ma nic wspólnego z zachowkiem. Zapis ten ma znaczenie przy dziale spadku, kiedy spadkobiercy dzielą pozostałą po spadkodawcy masę spadkową. Jeżeli w sprawie o dział spadku, spadek dzielony jest pomiędzy zstępnych , albo pomiędzy zstępnymi i małżonkiem, mają oni obowiązek zaliczyć na poczet schedy spadkowej otrzymane od spadkodawcy darowizny i zapisy windykacyjne.

Żeby zobrazować sprawę, podam przykład:

Spadkodawca pozostawił dwoje dzieci – syna i córkę. Spadkobiercy dziedziczą każde po ½.  W skład spadku po zmarłym wchodzi mieszkanie o wartości 300 000 zł.  Za życia spadkodawca, synowi w darowiźnie przekazał kwotę 100 000 zł.

Dokonując działu spadku, musimy wyliczyć schedę spadkową. W tym przypadku scheda spadkowa będzie wynosić – 300 000 zł + 100 000 zł = 400 000 zł.  Zatem na każde z dzieci przypada po 200 000 zł. Z uwagi na fakt, iż syn otrzymał już w darowiźnie kwotę 100 000 zł, w dziale spadku (przy podziale mieszkania)  otrzyma 100 000 zł, a jego siostra 200 000 zł. Przez to, że darowizna syna została zaliczona na poczet schedy spadkowej, udziały w spadku zostały wyrównane i każde z dzieci dziedziczy po 200 000 zł.

Inaczej sytuacja by wyglądała gdyby spadkobierca wyłączył darowiznę z zaliczenia na schedę spadkową.

Wówczas mieszkanie warte 300 000 zł byłoby jednym składnikiem w schedzie spadkowej. Rodzeństwo otrzymałoby po 150 000 zł każde. Darowizna uczyniona na rzecz syna, nie zostałaby wliczona do schedy spadkowej zgodnie z życzeniem spadkodawcy.

Resumując: zapis : „Spadkodawca oświadcza, że niniejsza darowizna jest zwolniona z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową” ma doniosłe znaczenie przy dziale spadku.

A jak się ma zwolnieni ze schedy spadkowej przy zachowku?

Musisz wiedzieć, że zwolnienie z zaliczenia na poczet schedy spadkowej nie ma żadnego znaczenia przy wyliczeniu zachowku. Scheda spadkowa to sformułowanie przypisane do działu spadku. Kiedy ktoś udzieli Ci informacji, że zapis o zwolnieniu zaliczenia darowizny na poczet schedy spadkowej eliminuje zapłatę zachowku, to musisz wiedzieć, że się myli. Więcej o zachowkach i sposobach aby uniknąć ich zapłaty przeczytasz na blogu Mecenas Katarzyny Pluty www.zachowekbeztajemnic.pl