Aby skutecznie przeprowadzić dział spadku nie jest konieczne postanowienie sądu. Jeżeli spadkobiercy (współwłaściciele) są zgodni w jaki sposób rozporządzą składnikami spadku, mogą zawrzeć umowę o dział spadku.
Umowa o dział spadku wymaga formy notarialnej tylko wtedy, gdy przedmiotem podziału jest nieruchomość. Co do zasady w pozostałych przypadkach, może to być zwykła forma pisemna np. przedmiotem działu spadku jest samochód, środki pieniężne, spadkobiercy mogą podpisać umowę w zwykłej formie pisemnej, bez konieczności udawania się do notariusza (wzór umowy o dział spadku zamieszczę w kolejnych postach).
Nierzadko przedmiotem działu spadku jest przedsiębiorstwo, w takiej sytuacji umowa o dział spadku dla swej ważności wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Gdy w skład przedsiębiorstwa wchodzą nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu należy umowę o dział spadku sporządzić w formie aktu notarialnego.
W umownym dziale spadku spadkobiercy mogą:
- dokonać podziału spadku w naturze. Zgodnie z podziałem fizycznym poszczególne przedmioty majątkowe przypadają wszystkim spadkobiercom według ich udziałów w spadku. Można tu dokonywać ewentualnych dopłat i spłat na rzecz spadkobierców;
- przyznać cały spadek jednemu ze spadkobierców lub kilkorgu z nich. W takim przypadku pozostałym spadkobiercom należą się spłaty;
- sprzedać spadek osobie nie będącej spadkobiercą. Podział sumy uzyskanej ze sprzedaży następuje według udziałów spadkowych.
Te same sposoby obowiązują w sądowym dziale spadku.
Spłaty i dopłaty spadkobiercy mogą ustalić w sposób dowolny, wg własnego uznania, mogą także z nich całkowicie zrezygnować, wówczas jeden ze spadkobierców przejmuje udziały w spadku bez spłat i dopłat (to jest taka niby darowizna). Spłaty i dopłaty nie muszą mieć odzwierciedlenia w udziałach spadkowych.
Niezbędnym warunkiem podziału spadku w sposób umowny jest zgoda spadkobierców. W braku zgody należy podziału dokonać w sądzie. Nie zawsze wymagana jest zgoda wszystkich spadkobierców, bowiem tylko część może się porozumieć co do przekazania swoich udziałów np. w nieruchomości, także nie dochodzi do całkowitego podziału spadku, jednak ilość spadkobierców zmniejsza się. Wówczas ci spadkobiercy, którzy przejęli udziały w nieruchomość powinni liczyć się z tym, że i tak będą musieli przejść postępowanie sądowe w celu dokonania całkowitego zniesienia współwłasności.
Gdy przedmiotem spadku jest nieruchomość, należy mieć na uwadze ograniczenia zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Zatem przed dokonaniem fizycznego podziału nieruchomości należy sprawdzić czy podział taki jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Ponadto wydzielone z jednej nieruchomości działki powinny mieć dostęp do drogi publicznej. Gminy określają minimalną powierzchnię działek np. 400 m2. Tak więc w sytuacji kiedy przedmiotem spadku jest działka o powierzchni np. 500 m2 nie będzie można dokonać fizycznego podziału tej działki, chyba że gmina przewiduje odstępstwa.
Sąd co do zasady dzieli cały majątek. Przedmiotem umownego działu spadku może być także część spadku.
Dział spadku nie jest obciążony żadnymi terminami. Zarówno w sądzie, jak i umownie można dokonać go w dowolnym terminie. Jednak odkładanie tego w czasie na pewno nie ułatwi sprawy, a niektórych przypadkach może spowodować dodatkowe problemy (np. umrą kojeni spadkobiercy i do działu spadku wejdzie nie kilka lecz kilkadziesiąt osób o zupełnie innych zapatrywaniach i pomysłach na podział spadku).
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Chyba nie zrozumiałem. To w końcu można zrobić i podział umowny i podział przed sądem?
Czyli przykładowo:
W sądzie składa się wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wraz z wnioskiem o dział spadku (w jednym piśmie). Przed sądem wskazuje się, że w skład dzielonego spadku wchodzi nieruchomość, a „pozostałą część” spadku dzieli się umownie.